روش های ساخت و اجرای تونل

عملیات احداث تونل

احداث تونل در زیر شهر تهران خالی از اشکال نبود، رسی بودن خاک، وجود خاک های دستی در تونل، احتمال ریزشی بودن خاک و همچنین بالا بودن سطح آب های زیرزمینی از جمله مشکلات عمده احداث تونل در این شهر بوده است. حفاری تونل های مترو به سه روش ماشین حفار، اتریشی و ترانشه باز انجام گرفته است.

روش ترانشه باز

برای احداث تونل با این روش ابتدا بررسی و آزمایش های ژئوتکنیکی جهت تشخیص لایه های زمین و مقاومت خاک در مسیر حفر تونل انجام می گیرد. پس از خاکبرداری و گود نمودن تونل اقدام به تسطیح کف گود نموده و آن را با قالب لغزنده قالب بندی، آرماتوربندی و سپس بتن ریزی می کنند.

 روش اتریشی

 در روش اتریشی ، ابتدا به همان روشی که در حفر قنوات استفاده می شود با یک شفت یا رمپ به عمق مورد نظر رسیده ،سپس اقدام به حفر تونل

می نمایند. تونل در مقطع فوقانی و تحتانی خاکبرداری شده ، ابتدا حفاظت موقت می شود و در نهایت با قالب تلسکوپیک قالب بندی ، آرماتور بندی و بتن ریزی می گردد.

روش ماشین حفار

احداث تونل با ماشین حفار (زوکور) در مناطقی که سطح سفره آب های زیر زمینی بالا بوده و نیز در خیابان های پر ترافیک انجام می شود.

در این روش ، با احداث یک رمپ، ماشین حفار در عمق زمین جای گرفته و از زیر زمین شروع به حفاری و احداث تونل  می نماید.

ماشین حفار زوکور از یک ورقه سپری استوانه ای به قطر 9 متر و به طول 9/6 متر که به یک دستگاه خاک برداری دوار با مقاومت زیاد و تعدادی چک های هیدرولیکی که به طور افقی حرکت می کنند مجهز می باشد.

سرعت پیشروی ماشین 3 متر در ساعت است. به این صورت که ماشین تونلی به قطر 9 متر و به طول 5/1متر را حفاری نموده و خاک آن را به سمت عقب هدایت می کند.

سپس قطعات پیش ساخته بتنی توسط ماشین نصب می گردد. خاک های حفاری شده توسط تسمه نقاله به قطارهای حمل خاک که در پشت ماشین قرار دارند ، هدایت می شود.

طول تسمه نقاله 45 متر و عرض آن 5/1 متر و دارای سرعتی معادل 19 متر در دقیقه و ظرفیت جابجایی خاک آن حدود 1600 تن در ساعت می باشد. به این ترتیب تونلی به قطر 9 متر توسط ماشین حفار احداث می گردد.